Tak, jak wszystkie wcześniejsze zaburzenia metabolizmu, tak i w przypadku nietolerancji fruktozy, rządzą geny. Czy mamy wpływ na to jakie geny otrzymamy od rodziców? Na to wpływu nie mamy, ale na to czy da się żyć z mutacją w tym genie już możemy wpływać.
Zacznijmy od tego jaki gen powoduje, że nie możemy zjeść owoców.
Fruktozemia wrodzona to nic innego jak mutacje A150P i A175D w genie ALDOB.
Aldolaza fruktozo-1,6-bisfosforanu jest tetramerycznym enzymem glikolitycznym, tak naprawdę to są trzy różne aldolazy A, B i C, są to różne białka, w różnych narządach wydzielane a nawet w zależności od zaawansowania rozwoju organizmu.
Rozwijający się zarodek wytwarza aldolazę A, która jest wytwarzana w jeszcze większych ilościach w mięśniach dorosłych, gdzie może wynosić nawet 5% całkowitego białka komórkowego. W dorosłej wątrobie, nerce i jelicie ekspresja aldolazy A jest tłumiona i wytwarzana jest aldolaza B. W mózgu i innych tkankach nerwowych aldolaza A i C są wyrażane w przybliżeniu jednakowo. Istnieje wysoki stopień homologii między aldolazą A i C. Wady w ALDOB powodują dziedziczną nietolerancję fruktozy.
Badania na zwierzętach wykazały, że ekspresja aldolazy B w wątrobie była kontrolowana hormonalnie przez kortyzon, hormony tarczycy, insulinę i glukagon. Ekspresja genów w nerkach i jelitach nie była tak wrażliwa na manipulacje hormonalne. Ponieważ wszystko w organizmie się łączy, to i proces przetwarzania fruktozy łączy się z szeregiem innych procesów oraz jak widać z powyższego z różnymi narządami.
W 2006 roku w Polsce wykonywano badania, aby określić, jak wiele jest zachorowań dziedzicznych na tą chorobę, oszacowano, że częstość występowania w Polsce to
1: 31 000.
3% noworodków ma jedną kopię rozpowszechnionego allelu A149P. Przewaga cukru jako głównego składnika odżywczego w diecie, szczególnie w społeczeństwach zachodnich, może przyczyniać się do coraz większego rozpoznawania nietolerancji fruktozy jako choroby żywieniowej i wykazała przewagę zmutowanych genów aldolazy B w populacji ogólnej. Nasilenie ekspresji klinicznej dobrze koreluje z bezpośrednim środowiskiem żywieniowym, wiekiem, kulturą i nawykami żywieniowymi dotkniętych pacjentów. Jednak niedobór ludzkiej aldolazy B (które przeważa w zachorowaniu) w zaburzeniu, reaguje na dietetyczną terapię i któremu można w ten sposób zapobiec głównym objawom choroby.
Objawy choroby, które dosyć szybko po urodzeniu się ukazują:
- Charakterystyczne zaburzenia metaboliczne
- Hipoglikemia (stężenie glukozy w osoczu <60 mg / dl; zakres odniesienia 70-120 mg / dl)
- Kwas mlekowy (mleczan w osoczu> 2,5 mmol / l; zakres odniesienia: 0,5-2,2 mmol / l)
- Hipofosfatemia
- Hiperurykemia (stężenie kwasu moczowego w osoczu> 5,0 mg / dl; zakres odniesienia 2,0-5,0 mmol / l)
- Hipermagnezemia
- Hiperalaninemia
- objawami klinicznymi – nudności, wymioty i zaburzenia brzuszne; ograniczenie wzrostu / brak rozwoju
Nieleczona nietolerancja fruktozy zwykle objawia się najpierw, gdy pokarmy zawierające fruktozę i sacharozę wprowadza się w trakcie odsadzania młodych niemowląt od mleka matki. W przypadku połknięcia dużych ilości fruktozy u dziecka może dojść do ostrego letargu, drgawek i / lub postępującej śpiączki. Nieleczona choroba może powodować niewydolność nerek i wątroby. Osoby zidentyfikowane i leczone przed wystąpieniem trwałego uszkodzenia narządu mogą doświadczyć normalnej jakości życia i oczekiwanej długości życia.
Ważna jednak jest szybka diagnostyka, a więc szybka reakcja rodziców na występowanie objawów u dziecka. Po zaobserwowaniu niepokojących objawów, wykonuje się badania genetyczne.
- badanie mutacji A150P i A175D w genie aldolazy B (ALDOB) odpowiadających za pierwotną, uwarunkowaną genetycznie nietolerancję fruktozy czyli dwucukru zawartego głównie w owocach i miodzie.
- wykonanie testu obciążenia fruktozą
Jak w każdej chorobie i w tej stosuje się leczenie, którym niewątpliwie jest właściwa dieta, a ta obowiązuje ściśle i jest nią ograniczenie fruktozy, należy czytać składy upowanych produktów aby uniknąć kontaktu, uwaga – nie tylko z owocami.
- Ograniczenie w diecie fruktozy, sacharozy i sorbitolu jest podstawą leczenia
- Specyficzne środki, których należy unikać, obejmują- fruktozę, wysokofruktozowy syrop kukurydziany, miód, syrop z agawy, cukier odwrócony, syrop o smaku klonu, melasę, cukier palmowy lub kokosowy i sorgo.
- Ponadto należy unikać leków i preparatów, w których fruktozy / sacharozy nie można wymienić jako głównego składnika; przykłady obejmują syropy, roztwory do lewatywy, niektóre roztwory immunoglobulin oraz wiele napojów odżywczych dla niemowląt i dzieci.
- Podczas hospitalizacji zaleca się szczególną ostrożność, aby unikać stosowania płynów dożylnych zawierających fruktozę.
- Produkty, które należy bezwzględnie wyeliminować z diety, to:
- świeże owoce drobnopestkowe (jabłka, gruszki, melony, papaje, arbuzy);
- owoce suszone (jabłka, śliwki, morele, figi, daktyle, rodzynki);
- miód;
- powstające na bazie owoców przetwory (dżemy, musy, marmolada, syropy);
- soki owocowe i warzywne;
- warzywa: groszek zielony, marchew i pietruszka, ziemniaki, ogórki, rzodkiewki;
- Należy ograniczyć spożycie pomidorów, porów, kapusty białej i czerwonej, brukselki, dyni, cebuli, fasoli szparagowej, grochu i fasoli. Warzywa te są określane jako dozwolone w niedużych ilościach.
- produkty mleczne wzbogacone owocami i aromatami owocowymi: jogurt owocowy, twaróg owocowy, maślanka owocowa, serwatka owocowa, mleka smakowe;
- syrop z agawy i syrop klonowy;
- soja;
- pszenica i jęczmień;
-
-
- Gdzie może być ukryta fruktoza?
-
- sosy, musztardy, keczupy
- marynaty do mięsa i ryb
- zupy z torebki
- płatki zbożowe
- mleko smakowe
- pieczywo (zwłaszcza bułki hamburgerów, tosty)
- leki (zarówno tabletki powlekane, jak i syropy)
- produkty dietetyczne
- produkty dla diabetyków
Cukier owocowy może też ukrywać się w produktach z dodatkami oznaczonymi na etykietce symbolem „E”: E420: sorbitol, E473 i E474: estry węglowodanów, E491-E495: estry sorbitanu mogące uwalniać sorbitol.
Dlatego, ważna jest informacja przy każdorazowej wizycie u lekarza o zachorowaniu, ponieważ dobierane będą leki o właściwym składzie.
Zapobieganie wtórnym powikłaniom: Biorąc pod uwagę, że zmniejszone spożycie owoców i warzyw jest wymogiem dietetycznym, zaleca się codzienną suplementację multiwitaminą „bez cukru”, aby zapobiec niedoborom mikroelementów, szczególnie witamin rozpuszczalnych w wodzie.
Koniecznością jest wykonywanie, kontrolnych badań w celu sprawdzenia stanu narządów, okresowa ocena czynności wątroby, czynności nerek i wzrostu jest uzasadniona, szczególnie jeśli przestrzeganie diety ograniczonej fruktozą / sacharozą / sorbitolem nie jest absolutne.
-
- OPIS PRZYPADKU
“50-letnia Niemka przedstawiła długą historię niechęci do słodkich potraw. Donosiła, że karmi piersią do wieku 2 lat, a jej matka powiedziała, że odmawia przyjęcia zwykłych preparatów zawierających sacharozę. Opisała nudności, wymioty, rozlany ból brzucha i objawy hipoglikemii nawet po najmniejszej ilości cukru lub owoców. Jej 2-letni brat zmarł po otrzymaniu infuzji dożylnej w szpitalu, podczas gdy jej rodzice i troje rodzeństwa są bezobjawowi. Nie bierze regularnych leków. Podczas badania miała łagodną skoliozę piersiową bez defektu neurologicznego. W przeciwnym razie badanie fizykalne nie było niczym niezwykłym.
Wyniki badań laboratoryjnych, w tym pełna morfologia krwi, mocznik, kreatynina, elektrolity, pełny profil biochemiczny, lipaza amylazy i badania lipidów, testy czynności wątroby i poziom insuliny były w normie. Przeprowadzono test tolerancji fruktozy (FTT) przy użyciu 250 mg fruktozy na kilogram masy ciała. W 0, 15, 30, 45 i 60 minut po wstrzyknięciu fruktozy pobierano próbki krwi do analizy glukozy, fosforanu, kwasu moczowego i magnezu. Po wlewie Typowe zaburzenia PTF zaobserwowano, czyli spadek poziomu glukozy w osoczu i poziomu fosforanów w surowicy i wzrost stężenia kwasu moczowego w surowicy i stężenie magnezu nastąpiło Trzydzieści minut po wstrzyknięciu fruktozy wystąpiły znaczne zawroty głowy, pocenie się, drżenie i bóle brzucha, które były ściśle obserwowane, a po 60 minutach objawy ustąpiły. Diagnozę potwierdzono następnie analizą histochemiczną endoskopowej próbki biopsyjnej z jelita cienkiego, która wykazała 70% zmniejszenie aktywności aldolazy B w błonie śluzowej, a analiza molekularna DNA leukocytów wyekstrahowanych z próbki krwi przy użyciu amplifikacji PCR wykazała, że odziedziczyła dwie dawki zmutowanego genu, po jednej od każdego z rodziców, jako przyczyna choroby.
Źródło:
- https://diag.pl/sklep/pakiety/e-pakiet-fruktozemia-wrodzona-badanie-genetyczne/
- https://www.genesis.pl/study/aldob-fructose-16-bisphosphate-aldolase-b
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=search&term=15880727&dopt=b
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=search&term=16406649&dopt=b
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=search&term=11679716&dopt=b
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=search&term=20033295&dopt=b
- https://omim.org/entry/612724
- https://www.genecards.org/cgi-bin/carddisp.pl?gene=ALDOB
- https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/diety/dieta-przy-nietolerancji-fruktozy-zasady-jakie-produkty-mozna-jesc-aa-a783-7UTz-sF7y.html
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9610797
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK333439/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2684612/