Problemy zdrowotne dzieci są często spowodowane czynnikami dziedzicznymi i znacznie obniżają jakość życia nie tylko chorego dziecka, ale także wszystkich członków jego rodziny. Naukowe postępy w genetyce człowieka pozwoliły genetyce klinicznej stać się jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin współczesnej medycyny. Pomyślne poszukiwanie nowych opcji terapeutycznych wrodzonych błędów metabolizmu jest niemożliwe bez badań wyjaśniających leżący u podstaw patogenny mechanizm chorób. U dużej liczby dorosłych, ciężko upośledzonych pacjentów choroba ma początek w dzieciństwie, ale można ją wcześnie zdiagnozować, a tym samym można uniknąć wielu poważnych powikłań klinicznych.
Artykuł ten ma na celu ukazanie mutacji genu CBS i wpływie tej mutacji na życie i rozwój pacjenta.
Zacznijmy od tego, dlaczego tak ważny jest dla naszego organizmu ten gen a jego skutki odczuwalne.
Białko kodowane przez ten gen działa aby katalizować* konwersję homocysteiny* do cystationiny*, pierwszego kroku w szlaku transsulfuracji.* Kodowane białko jest aktywowane przez adenozylometioninę* i wykorzystuje fosforan pirydoksalu jako kofaktor. Wady tego genu mogą powodować niedobór beta-syntazy cystationinowej (CBSD), co może prowadzić do homocystynurii.* Ten gen jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do produkcji siarkowodoru komórkowego*.[1]
Wyjaśnijmy sobie powyższe pojęcia, ponieważ nie dla wszystkich osób, mogą być one znane i rozpoznawalne.
- Katalizowanie – wywołanie zmian
- Homocysteina – jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do aminokwasów. Jako aminokwas siarkowy jest następstwem spożycia białka
- Cystationina – cząsteczka potrzebna do przemiany w cysteinę a ta wykorzystywana jest do budowy białek lub jest rozkładana i wydalana z moczem.
- Transsulfuracja – nieodwracalny system przemian, jest bardzo ważny, ponieważ podczas przemian za pomocą genu CBS – homocysteiny, przy użyciu wit. B6 (w formie P-5-P) do cysteiny; powstaje substrat, z którego później organizm wytworzy glutation. A glutation to największy antyoksydant naszego organizmu. Od jego poziomów zależy nasze zdrowie, ma ogromny wpływ na proces detoksykacji, pomaga w walce z chorobą, jego niedobory prowadzą do nieszczelności jelit, która może pociągnąć za sobą cały szereg problemów zdrowotnych, np. powstanie chorób autoimmunologicznych (Hashimoto), regres przy autyźmie, znaczne osłabienie układu odpornościowego, rozwój candidy, łatwiejszy dostęp patogenów: toksyn, bakterii i wirusów bezpośrednio do krwioobiegu.
- Adenozylometionina – (SAMe) organiczny związek chemiczny, pochodna adenozyny i metioniny, najważniejszy substrat w procesach metylacji w organizmie
- Siarkowodór – jest ważnym, oprócz tlenku azotu i tlenku węgla, transmiterem gazowym u człowieka
Jak widać z powyższego, bardzo ważne przemiany zachodzą w organizmie do zaistnienia których, obecność genu CBS jest konieczna.
Ponieważ, zajmujemy się sprawą mutacji genetycznych, takowe nie omijają i tego genu. Co się wtedy dzieje? Dzieje się nie ciekawie a im wcześniej wykryte mutacje tym mniejsze powikłania występują.
W genie CBS zidentyfikowano ponad 150 mutacji powodujących homocystynurię. Najpowszechniejsza mutacja zastępuje aminokwas treoninę aminokwasem izoleucyną. Inna powszechna mutacja, która jest najczęstszą przyczyną homocystynurii w populacji irlandzkiej, zastępuje aminokwas glicynę – seryną. Mutacje te zakłócają normalną pracę beta-syntazy cystationiny – czyli genu CBS. W rezultacie homocysteina i inne potencjalnie toksyczne związki gromadzą się we krwi, a homocysteina jest wydalana z moczem. Badacze nie ustalili, w jaki sposób nadmiar homocysteiny prowadzi do objawów przedmiotowych i podmiotowych homocystynurii.
Homocystynuria to bardzo rzadka metaboliczna choroba genetyczna, w której głównym problemem jest zbyt wysoki poziom homocysteiny we krwi i w moczu.
Wszyscy autorzy badający problem tej mutacji zwracają uwagę na kliniczną heterogeniczność i postęp choroby, ale większość z nich uważa, że homocystynuria charakteryzuje się szczególnym zespołem cech „marfanoidalnych”,
- upośledzeniem umysłowym, z powstawaniem ogniskowych objawów neurologicznych
- dyslokacją soczewki optycznej,
- osteoporoza i deformacje szkieletu,
- choroba zakrzepowo-zatorowa
- choroby sercowo-naczyniowe (zawał mięśnia sercowego).
Dzieci z homocystynurią mają zwykle:
- blond lub jasnobrązowe,
- miękkie i lekko kręcone włosy,
- delikatny rumieniec na policzkach
- niebieską tęczówkę
- zwykle są wysokie, o astenicznej budowie.
Pacjenci rejestrowali długie cienkie kończyny, arachnodaktylia (pająkowatość palców) dłoni i stóp, koślawe kolana, kifoskoliozę, deformację klatki piersiowej (lejka lub gołębia) i umiarkowaną osteoporozę. Ze względu na osteoporozę pacjenci z homocystynurią często mają historię złamań. [2-5]
Rozróżniono dwa typy homocystynurii z powodu niedoboru CBS na podstawie jej leczenia: jeden jest wrażliwy na witaminę B 6, a drugi nie.
PROBLEMY Z GENEM CBS
Jeżeli gen będzie działał nieefektywnie zauważymy takie symptomy jak:
- podwyższony poziom witaminy B6 – ponieważ nie będzie wykorzystywana
- podniesiony poziom tlenków azotu w organiźmie
- zaburzenia neurologiczne
- zaburzenia sercowo-naczyniowe
- demencja
- przewlekłe owrzodzenia
- podwyższony poziom homocysteiny
Jeżeli będzie działał zbyt mocno:
- niski poziom witaminy B6
- zaburzenia pracy jelit
- nietolerancja siarki – wówczas konieczne jest zmniejszenie ilości białek w diecie
- upośledzenie umysłowe
- zawroty głowy po wstaniu
- niedociśnienie
CELOWE WSPOMAGANIE GENU CBS
Wspomaganie genu CBS w ciąży skutkuje:
- Zwiększonym przepływem krwi do zarodka
• Zwiększonymi ilościami glutationu
• Ochroną neurologiczną dla dziecka
Jednak warunkiem jest spożywanie przez matkę odpowiednich białek i wit. B6.
UZUPEŁNIAJĄCE BADANIA LABORATORYJNE
Mając mutację w genie CBS, warto wykonać poniższe badania, aby sprawdzić w jak dużej mierze mutacja wpływa na funkcjonalność genu:
- Poziom tleneków azotu
- Poziom cytruliny
- Poziom cysteiny
- Poziom cystationiny
- Poziom witaminy B6
- Tiosiarczan moczu
- Siarkowodór w surowicy
- Poziom homocysteiny
Wspomaganie organizmu przy mutacji genu należy prowadzić bardzo ostrożnie –
- dobrać odpowiednie dawki metylowanych wersji witamin B9, B6, B12 także witaminy B2 aby pozostawały na właściwym poziomie,
- podaje się betainy w postaci TMG
- stosuje dietę wegetariańską
źródło:
- https://www.genecards.org/cgi-bin/carddisp.pl?gene=CBS
- Homocystynuria spowodowana niedoborem beta-syntazy cystationinowej (CBS) w Rosji: charakterystyka molekularna i kliniczna
- Skovby F., Gaustadnes M., Mudd SH Powrót do naturalnej historii homocystynurii z powodu niedoboru syntazy beta-cystationinowej. Mol. Genet. Metab. 2010; 99 : 1–3.
- Mudd SH, Skovby F., Levy HL Naturalna historia homocystynurii spowodowana niedoborem beta-syntazy cystationinowej. Rano. J. Hum. Genet. 1985; 37 : 1–31.
- Magner M., Krupkova L., Honzik T. Naczyniowa prezentacja niedoboru beta-syntazy cystationiny w wieku dorosłym. J. Dziedzicz. Metab. Dis. 2011; 34 : 33–37