APOA1 jest genem kodującym białka, ten gen koduje apolipoproteinę AI, która jest głównym składnikiem białkowym lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL) w osoczu. Zakodowana preproproteina jest przetwarzana proteolitycznie w celu wytworzenia dojrzałego białka, które sprzyja wydalaniu cholesterolu z tkanek do wątroby w celu wydalenia. Choroby związane z APOA1 obejmują hipoalfalipoproteinemię, pierwotną i amyloidozę. Do pokrewnych szlaków należą metabolizm witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i szlak sygnalizacyjny PPAR .

Amyloidoza – charakteryzuje się nieprawidłowym odkładaniem się białek amyloidowych, które znajduje się w narządach trzewnych, głównie w nerkach.

Amyloid to szkodliwe, nieprawidłowe białko przypominające skrobię, powstające w organizmie w wyniku długiego przebiegu wyniszczających chorób, gromadzące się między naczyniami włosowatymi a tkankami niektórych narządów. Powoduje to ucisk i utrudnienie (lub uniemożliwienie) wymiany substancji między krwią i komórkami. Łatwo się domyślić, że taka postać rzeczy powoduje znaczne niedobory substancji odżywczych w organizmie. Pozostaje jeszcze jedna kwestia, zmiany powyższe powodują utrudniony przepływ poprzez nerki, prowadząc do ich niewydolności. 

W wynikach laboratoryjnych obserwuje się:

• Białkomocz,
• Krwiomocz
• Uogólnione odkładanie się amyloidu
• GGTP
• ALP

Z badań inwazyjnych:

BAC tkanki tłuszczowej, rzadko nerek czy wątroby

Objawy występują także w jamie ustnej w postaci obrzęków a także wysypki skórnej oraz występuje cholestaza wątrobowo – śledzionowa, czyli zastój żółci.

W późniejszym czasie trwania choroby spotykamy się z powstającym na skutek nie pracujących prawidłowo nerek, nadciśnieniem tętniczym. 

Przykładowe badanie: “U zdrowego 42-letniego mężczyzny z masywnym zmętnieniem rogówki Funke i in. (1991) zidentyfikowali homozygotyczną delecję 1 pz w genie APOA1 ( 107680.0014 ) jako podstawową wadę odpowiedzialną za całkowity brak HDL w zmętnieniu osocza i rogówki. Heterozygotyczni nosiciele delecji, w tym matka probanta i 3 z tych dzieci, wykazywali w przybliżeniu połowy normalnego stężenia cholesterolu HDL”

“W rodzinie angielsko-szkocko-irlandzkiej ekstrakcji Van Allen i in. (1969) badali formę amyloidozy (patrz 105200 ), w której neuropatia dominowała na obrazie klinicznym na początku kursu, a nefropatia na końcu kursu. Średni wiek wystąpienia wynosił około 35 lat, a średni czas przeżycia po wystąpieniu wynosił około 12 lat, przy czym w większości przypadków śmierć przypisywano amyloidozie nerek. W niektórych przypadkach doszło do ciężkiej choroby wrzodowej, a utrata słuchu była częsta. Zaćma występowała w kilku, ale nie zaobserwowano szklistych zmętnień. Rodowód był typowy dla autosomalnego dominującego dziedzictwa. W amyloidozie typu Iowa lub Van Allen Nichols i in. ( 1987 , 1988) stwierdzono, że apolipoproteina AI jest głównym składnikiem amyloidu. W tym stanie stwierdzono, że białko AI apolipoproteiny zawiera substytucję glicyny argininą w pozycji 26.”

Pierwszym objawem amyloidozy (której jest kilka rodzajów) jest powiększenie się wątroby lub śledziony. 

Pozostałe objawy:

• obrzęki (często wokół oczu),
• objawy związane z uszkodzeniem nerwów (np. zespół cieśni nadgarstka), 
• biegunki lub zaparcia, 
• nagłe spadki ciśnienia związane ze zmianą pozycji ciała z leżącej lub siedzącej na stojącą, 
• duszność (zwłaszcza podczas wysiłku), 
• kołatanie serca, 
• omdlenia, 
• powiększenie się języka, 
• krwawe podbiegnięcia (przypominające siniaki), zwłaszcza wokół oczu,
• zmiany na paznokciach,
•  zmniejszenie się ilości wydalanego moczu, 
• pienienie się moczu
• złamania kości przy niewielkich urazach 
• zaburzenia czucia na kończynach dolnych

Postępowanie lecznicze zależy od podtypu choroby. Leczenie amyloidozy przebiega dwutorowo. Z jednej strony obejmuje łagodzenie objawów celem utrzymania dobrej jakości życia pacjentów, z drugiej – terapię mającą na celu zahamowanie produkcji białka amyloidowego. Metody leczenia obecnie proponowane mogą zmienić naturalny przebieg choroby pod warunkiem, że zostaną one wdrożone zanim nastąpi nieodwracalne uszkodzenie narządów. Dla skuteczności terapii kluczowe znaczenie ma wczesne postawienie diagnozy, właściwe wytypowanie amyloidu, włączenie odpowiedniego leczenia choroby podstawowej dostosowanego do stopnia ryzyka, ścisła obserwacja oraz leczenie wspomagające. Postać zlokalizowana amyloidozy wymaga radioterapii lub zabiegu chirurgicznego, amyloidoza uogólniona natomiast- leczenia systemowego.

źródło:

1. https://www.malacards.org/card/amyloidosis_familial_visceral?search=Genetic%20diseases
2. https://omim.org/clinicalSynopsis/105200
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=26017329
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=22693999
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=19109585
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=16523055
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=15745733
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=12675840
9. https://www.genecards.org/cgi-bin/carddisp.pl?gene=B2M
10. https://www.malacards.org/card/amyloidosis_familial_visceral
11. https://www.genecards.org/cgi-bin/carddisp.pl?gene=APOA1
12. https://omim.org/entry/107680?search=APOA1&highlight=apoa1
13. https://amyloidoza.edu.pl/dla-chorych/leczenie-amyloidozy/